Seçilmiş Güncel Gelişmeler 46

 

* Avrupa Komisyonu, Dijital Hizmetler Tüzüğü (DSA) kapsamında küçüklerin çevrim içi ortamda korunmasına yönelik hazırlanan Rehber’in son halini yayımladı[1]. DSA kapsamında çocuklar ve gençlerin çevrim içi güvenliğini artırma konusunda bir dönüm noktası olarak nitelendirilen Rehber’de sunulan temel tavsiyeler arasında;

  • Reşit olmayanların kişisel bilgilerinin, verilerinin ve sosyal medya içeriklerinin, bağlantıda olmadıkları kişiler tarafından görülmesini önlemek ve yabancılarla istenmeyen temas riskini azaltmak amacıyla, bu kullanıcıların hesaplarının varsayılan olarak gizli hale getirilmesi,

 

  • Platformların öneri sistemlerinin, çocukların zararlı içeriklerle karşılaşma veya belirli içerik döngülerine takılı kalma riskini azaltacak şekilde değiştirilmesi ve bu doğrultuda çocukların kendi içerik akışları üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmaları konusunda teşvik edilmeleri,

 

  • Çocuklara, herhangi bir kullanıcıyı engelleme veya sessize alma imkânı tanınması, açık rızaları olmaksızın gruplara eklenmelerinin önüne geçilmesi ve bu sayede siber zorbalığın önlenmesine katkı sunulabilmesi,

 

  • Reşit olmayan kullanıcıların paylaştığı içeriklerin indirilmesinin veya ekran görüntüsünün alınmasının yasaklanması; bu sayede cinsel içerikli veya mahrem içeriklerin istenmeyen biçimde yayılması ve cinsel istismar amacıyla kullanılmasının önlenmesine katkı sağlanabilmesi,

 

  • Özellikle etkileşimi artırmaya yönelik tasarlanmış ikna edici tasarım özelliklerinin kaldırılması ve çevrim içi platformlara entegre edilen yapay zekâ sohbet robotlarına yönelik güvenlik önlemleri getirilmesi,

 

  • Çocukların ticari okuryazarlık eksikliklerinin istismar edilmemesinin sağlanması ve onları manipülatif olabilecek, istenmeyen harcamalara yol açabilecek veya bağımlılık yaratabilecek davranışlara neden olabilecek ticari uygulamalardan (bazı sanal para birimleri veya ganimet kutuları gibi) koruyacak önlemlerin alınması,

 

  • İçerik denetleme ve şikâyet mekanizmalarının iyileştirilmesini, hızlı geri bildirim sağlanmasını ve ebeveyn denetim araçları için asgari gerekliliklerin getirilmesini içeren tedbirlerin uygulanması gibi hususlar yer almaktadır.

Ayrıca Rehber’de, doğru, güvenilir, sağlam, müdahaleci olmayan ve ayrımcılık taşımayan etkili yaş doğrulama yöntemlerinin kullanılması önerilmektedir. Bu çerçevede, çevrim içi platformların doğası, büyüklüğü, amacı ve kullanıcı kitlesine göre çocuklara yönelik farklı türde riskler barındırabileceği kabul edilmekte; platformların aldığı önlemlerin çocukların haklarını orantısız veya gereksiz şekilde kısıtlamaması gerektiği vurgulanmaktadır.

 

* Fransa Veri Koruma Otoritesi (CNIL), kullanıcı rızasına tâbi olmadan uygulanabilecek hedef kitle ölçüm çözümlerinin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla bir öz değerlendirme aracı yayımladı[2].

 

* Avrupa Veri Koruma Kurulu (EDPB) ile Avrupa Veri Koruma Denetçisi (EDPS), AB Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) kapsamında özellikle kayıt tutma yükümlülüklerinin basitleştirilmesi önerisine ilişkin olarak kabul edilen ortak görüş metnini yayımladı[3].

 

* Birleşik Krallık Veri Koruma Otoritesi (ICO), 01.04.2024-31.03.2025 dönemini kapsayacak şekilde faaliyet raporunu ve mali tablolarını yayımladı[4].

 

* Hollanda Veri Koruma Otoritesi (AP), algoritmik karar süreçlerinde anlamlı insan müdahalesinin sağlamasına yönelik hazırlanan rehberi yayımladı[5].

 

* Avrupa Komisyonu, çocuklar ve gençler için daha güvenli bir çevrim içi dünya oluşturma yönündeki kapsamlı çalışmaların bir parçası olarak, 2026 yılının başlarında yayımlanması beklenen siber zorbalığa karşı eylem planının geliştirilmesini desteklemek amacıyla, siber zorbalık konusunda kamuoyu görüşüne başvurulduğunu duyurdu[6].

 

* Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisi (EPRS), yapay zekâ ile üretilen sahte içeriklerin çocuklar üzerindeki etkilerinin ele alındığı “Çocuklar ve Deepfake” başlıklı bir çalışma yayımladı[7]. Bahse konu çalışmada; deepfake teknolojisinin gelişimi, yaygınlaşması ve toplumsal etkilerinin yanı sıra bu teknolojinin dolandırıcılık, manipülasyon, veri gizliliği ihlalleri ve siber zorbalık gibi kötü amaçlı kullanımları ile risklerin azaltılmasına yönelik alınabilecek tedbirler gibi hususlar incelenmektedir.

 

* Fransa Veri Koruma Otoritesi (CNIL), yapay zekâ sistemlerinin geliştirilmesinde AB Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün (GDPR) uygulanabilirliğine ilişkin önerilerini yayımladı ve bu konuya ilişkin yapılacak çalışmaları duyurdu[8].

 

* ABD’de “Yarışı Kazanmak: Amerika’nın Yapay Zekâ Eylem Planı” başlığını taşıyan kapsamlı bir eylem planı yayımlandı[9]. Bahse konu eylem planı; yapay zekâ inovasyonunu hızlandırma, yapay zekâ altyapısı oluşturma ve küresel yapay zekâ diplomasisi ile güvenliğinde liderlik olmak üzere üç temel sütun kapsamında yapılandırılmıştır.

 

* Avrupa Komisyonu, 13 bağımsız uzman tarafından geliştirilen ve model sağlayıcılar, küçük ve orta ölçekli işletmeler, akademisyenler, yapay zekâ güvenliği uzmanları, hak sahipleri ve sivil toplum kuruluşları da dahil olmak üzere 1000’den fazla paydaşın katkılarıyla oluşturulan genel amaçlı yapay zekâ uygulama kurallarının nihai halini yayımladı[10].

 

* Avrupa Komisyonu, genel amaçlı yapay zekâ modelleri sağlayıcılarının AB Yapay Zekâ Tüzüğü kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmelerine yardımcı olmak amacıyla hazırlanan ve genel amaçlı yapay zekâ uygulama kurallarını tamamlayan rehberi yayımladı[11].

 

* AB Yapay Zekâ Tüzüğü’nün uygulanmasının ertelenmesine ilişkin olarak bazı şirket ve ülkelerden gelen çağrılara karşılık Avrupa Komisyonu, mevzuatta öngörülen yasal takvime riayet edileceğini belirterek bu yöndeki taleplerin karşılanmayacağını ifade etti[12].

[1] https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/commission-publishes-guidelines-protection-minors, 14.07.2025.

[2] https://www.cnil.fr/fr/cookies-solutions-pour-les-outils-de-mesure-daudience, 04.07.2025.

[3] https://www.edpb.europa.eu/our-work-tools/our-documents/edpbedps-joint-opinion/edpb-edps-joint-opinion-012025-proposal_en, 09.07.2025.

[4] https://ico.org.uk/media2/1wyfliqp/annual-report-2025-ico-v4-1-complete.pdf, 15.07.2025.

[5] https://www.autoriteitpersoonsgegevens.nl/actueel/betekenisvolle-menselijke-tussenkomst-bij-algoritmische-besluitvorming, 23.07.2025.

[6] https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-seeks-views-rising-threats-cyberbullying, 22.07.2025.

[7] https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/EPRS_BRI(2025)775855, 03.07.2025.

[8] https://www.cnil.fr/en/ai-cnil-finalises-its-recommendations-development-artificial-intelligence-systems, 22.07.2025.

[9] https://www.whitehouse.gov/articles/2025/07/white-house-unveils-americas-ai-action-plan/, 23.07.2025.

[10] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_1787, 10.07.2025.

[11] https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-publishes-guidelines-providers-general-purpose-ai-models, 18.07.2025.

[12] https://www.reuters.com/world/europe/artificial-intelligence-rules-go-ahead-no-pause-eu-commission-says-2025-07-04/, 04.07.2025.