Seçilmiş Güncel Gelişmeler

*Suçlar meydana gelmeden bir hafta önce, %90 doğruluk oranı ile tahminde bulunabilen bir yapay zekâ geliştirildi[1]. Chicago Üniversitesi araştırmacıları tarafından geliştirilen modelde, belirli bir tarihsel dönemdeki suç verilerinin analiz edilmesinden yola çıkılarak birtakım suçların şehir genelinde nerelerde meydana gelebileceği tahmin edilebiliyor. Bu tür sistemlerin ırksal ön yargıyı sürekli hâle getirebileceği konusundaki endişelere yönelik olarak ise modelin geliştiricileri, kullanılan verilerin ön yargılı olabileceğini kabul etmekle birlikte aynı zamanda bu ön yargının etkisini azaltmak için çaba sarf edildiği ve yapay zekânın şüphelilerden ziyade yalnızca potansiyel suç alanlarını tanımladığı belirtiliyor.

*6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun teklifi ve gerekçesi yayımlandı[2]. Bu kapsamda genel gerekçe metninde, e-ticaretin yaygınlaştırılması ve sağlıklı şekilde büyüme ve gelişmenin sağlanması amacıyla bahse konu Kanun’da güncel ihtiyaçları karşılar nitelikte değişiklikler yapılmakta olduğu belirtildi.

*Dünya Ekonomik Forumu, çalışma şeklimizi değiştiren ve birçok sektör üzerinde dönüştürücü etki yaratan merkeziyetsiz otonom organizasyonlara (DAO) ilişkin bir rapor yayımladı[3]. Bu organizasyonların siber güvenlik, yönetişim ve düzenleyici belirsizliğin getirdiği zorluklarla karşı karşıya olduğu belirtilen raporda DAO kavramı, bunların faaliyete geçirilmesi ve yönetilmesi ile DAO’nun kategorileri ve karşılaşılabilecek temel sorunlara yer verildi.

*Hukuki niteliği dünya genelinde hâlen tartışmalı olan NFT’lerle ilgili olarak Türkiye’de ilk ihtiyati tedbir kararı verildi[4]. Bu alana ilişkin mihenk taşı olarak nitelendirilebilecek dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunda, NFT olarak satışa sunulan portrenin Cem Karaca’nın bir fotoğrafından yola çıkılarak hazırlandığı ve kendisinin dış görünüşünün ticarileştirildiği, bu nedenle fiilin Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nu ve kişilik haklarını ihlal eder nitelikte olduğu sonucuna ulaşıldı. Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz aylarda Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi de NFT’lerin hukuki açıdan “yasal bir varlık” olduğuna hükmetmek suretiyle mülkiyete konu oldukları ve dolayısıyla yasal korumaya tabi tutulabilecekleri yönünde görüş benimseyerek NFT’nin ihtiyati tedbir yoluyla dondurulabilecek bir varlık olduğunu kabul etmişti [5].

*Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisi (EPRS), karşılaşılabilecek fırsatlar, riskler ve seçilmiş başlıklar üzerinden metaverse’nin ele alındığı çalışmasını yayımladı[6]. Bu çalışmada; rekabet hukuku, veri koruma, sorumluluk, finansal işlemler, siber güvenlik, sağlık ve erişilebilirlik başlıkları üzerinden konu inceleniyor.

*Çocuklara yönelik reklamların adilliğinin sağlanması için uyulması önerilen beş ilke, Avrupa Komisyonunun gözetimi ve Avrupa Veri Koruma Kurulunun desteğiyle, tüketicinin korunması ve veri koruma otoriteleri tarafından belirlendi[7]. Bu ilkeler arasında;

-Çocuklar tarafından görülmesi muhtemel reklamların tasarlanmasında veya pazarlama tekniklerinin belirlenmesinde çocukların belirli hassasiyetlerinin göz önünde bulundurulması,

-Yaşları veya saflıklarından dolayı çocukların hassasiyetlerinin istismar edilmemesi,

-Genel pazarlama içeriği çocuklara yöneldiğinde veya bu içeriklerin onlar tarafından görülmesi muhtemel olduğunda, pazarlama amacının çocuklar için uygun ve net bir şekilde belirtilmesi,

-Uygulama içi satın alımlar konusunda çocukların teşvik edilmemesi ve ücretsiz olarak pazarlanan oyunların tatmin edici bir şekilde oynanmasının uygulama içi satın alımları gerektirmemesi,

-Reklamcılık amaçları doğrultusunda çocukların profillerinin çıkarılmaması sayıldı.

*McKinsey&Company, metaverse’de değer yaratmaya ilişkin bir rapor yayımladı[8]. Raporda, 2030 yılına kadar metaverse’nin değerinin 5 trilyon dolara ulaşabileceği yönünde bir öngörüde bulunuldu. Ayrıca raporda, 2030 yılına kadar canlı etkinliklerin %50’sinden fazlasının metaverse’de gerçekleştirileceğinin, ticaretin %80’inden fazlasının kullanıcıların metaverse’de gerçekleştirdikleri faaliyetlerden etkileneceğinin ve ortalama bir internet kullanıcısının günde yaklaşık altı saatini metaverse’de geçireceğinin tahmin edildiği belirtildi.

*Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, kişisel verilerin korunması alanına yönelik çeşitli karar özetlerinin yer aldığı bilgi notunun Haziran 2022’de güncellenmiş versiyonunu yayımladı[9]. Bu derleme kapsamında;

– Kişisel verilerin toplanması (GPS verileri, sağlık verileri, iletişimin izlenmesi ve gizli gözetim, işçilerin bilgisayar kullanımının izlenmesi, video ile izleme vb.)

– Kişisel verilerin depolanması ve kullanılması (ceza süreçlerinde, sağlık ile ilişkili olarak, sosyal sigorta süreçlerinde, vergi bağlamında, hizmet sağlayıcılarının kullanımına ilişkin vb.)

– Kişisel verilerin ifşa edilmesi, veriye erişim hakkı ve kişisel verilerin imha edilmesi konularına ilişkin önemli kararlara değiniliyor.

*Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, “Çalışma Hayatına İlişkin Haklar”ın ele alındığı bilgi notunun Haziran 2022’de güncellenmiş versiyonunu yayımladı[10] . Alana ilişkin yol gösterici mahiyette olduğu kabul edilebilecek bu rehberde çeşitli konu başlıkları altında sınıflandırılan mahkeme kararlarına yer veriliyor.

*Birleşik Krallık Rekabet ve Pazarlar Otoritesi (CMA), mobil ekosistemlerle ilgili sektör incelemesinin nihai raporunu yayımladı[11]. Rapor eklerinden birinde (Appendix J), mobil ekosistemlerinde kullanıcı gizliliğini korumak amacıyla Apple ve Google tarafından son yıllarda benimsenen bir dizi politika inceleniyor.

[1] https://www.newscientist.com/article/2326297-ai-predicts-crime-a-week-in-advance-with-90-per-cent-accuracy/, 30.06.2022.

[2] https://www2.tbmm.gov.tr/d27/2/2-4528.pdf, 28.06.2022.

[3] https://www.weforum.org/whitepapers/decentralized-autonomous-organizations-beyond-the-hype, 23.06.2022.

[4] https://www.ntv.com.tr/n-life/kultur-ve-sanat/cem-karacanin-nft-portresine-mahkeme-engeli,JGyxOc4uYUGZAnkVs-aqgw, 24.06.2022.

[5] https://www.cryptotimes.io/uk-high-court-recognizes-nfts-as-legal-property/, 30.04.2022.

[6] https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/EPRS_BRI(2022)733557, 24.06.2022.

[7] https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/consumer-rights-and-complaints/enforcement-consumer-protection/cooperation-between-consumer-and-data-protection-authorities_en, 14.06.2022.

[8] https://www.mckinsey.com/business-functions/growth-marketing-and-sales/our-insights/value-creation-in-the-metaverse, Haziran 2022.

[9] https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Data_ENG.pdf, Haziran 2022.

[10] https://echr.coe.int/Documents/FS_Work_ENG.pdf, Haziran 2022.

[11] https://www.gov.uk/cma-cases/mobile-ecosystems-market-study#final-report, 10.06.2022.